İşletim Sistemi Dersi Ders Notları

İşletim Sistemi Dersi Kısa Ders Notları

Bu yazımda İşletim Sistemleri dersinin bazı konuları hakkında kısa kısa bilgiler vereceğim.

İşletim Sistemi Görevleri:

  • Veri GirişÇıkış  işlemini gerçekleştirir.
  • Meydana gelen hataların yok edilmesine yardımcı olur.
  • Farklı uygulamların aynı veriye erşimini sağlar
  • Kaynakların kullanıcılara çizelgelenmesini sağlar.

İşletim sistemleri farklı Girdi/Çıktı cihazları ve kullanıcı programlarını kontrol eden bir kaynak dağıtıcısı olarak kabul edilebilir.

İşletim sistemi sanal bir makinadır.

Paralelizm: İşletim sistemlerinde birden çok kullanıcı ve uygulamanın verimli ve adalatli olarak işleyebilmesi için gerekli olan yapıdır.

İlk Dijital Bilgisayar Charles Babbage tarafından yapılmıştur.Ancak bu bilgisayar sisteminde İŞLETİM SİSTEMİ yoktur.Bu yüzden tam anlamıyla bir bilgisayar sistemi diyemeyiz.
IBM OS 360: Bilinen İLK İŞLETİM SİSTEMİNİDİR

UNİX DE KABUK : KOMUT SATIRI YORUMLAYICISIDIR.

UNİX açıldıgında çalışan ilk işlem INIT dir.

İşletim Sistemi Kuşakları

  1. Birinci Kuşak Bilgisayarlar

    1945-1955 Arası
    Vakum Tüp Teknolojisi Kullanılmıştır.
    Pensilvanya Üniversitesi Tarafından üretilmiştir.
    İşletim sistemi Yoktur
    Verimi artırmak için kullanıcının çalıştıracağı programn ne kadar süreceğini bilmesi greklidir.

  2. İkinci Kuşak Bilgisayarlar

    1955-1965 arası
    Transistör Kullanılmıştır.
    Toptan İşleme KAVRAMI orataya çkmıştır.(Batch Processing)

  3. Üçüncü Kuşak Bilgisayarlar

    1965-1980 aras
    Kuyruklama ve Zaman Paylaşımı kavramı ortaya Çıkmıştır.
    Kuyruklama:Örneğin yazıcıdan çıktı almak isteyen 2 kullanıcının çıktılarının karışmamasını sağlar.
    Zaman Paylaşımı:Çoklu programlamanın kullanıcı tarafından çevrimiçi terminallerle zenginleştirilmesidir.Gerçek Zamanlı Etkilşim sağlar.Gerçek Zamanda HIZ ÇOK ÖNEMLİDİR.
    Çoklu programlama:Amaç minumum zamanda Maximum fayda sağlamak.Yani Mikroİşlemci Birimini Boş bekletmemektir.

  4. Dördüncü Kuşak Bilgisayarlar

    1980-Günümüz
    Ağ İşletim sistemi: Ağ üzerinde TEK bir işletim sisteminin bulunması
    Ağ işletim sisteminde ağ üzerindeki her bilgisayar sisteminin yerel bir işletim sistemi bulunmaktadır.
    Dağıtık İşletim Sistemi :Farklı işletim sistemlerinin bir arada bulunması :windows ve ubuntu gibi Dağıtık işletim sisteminde global bir işletim sistemi bulunmaktadır. Dağıtık işletim sisteminde işletim sistemi fonksiyonları ağ üzerinde dağıtılabilir.

İşletim Sistemi Katagorizasyonu

1-İşlem Metoduna Göre
-Sıralı İş İşleme
Bilgisayar Manuel olarak işletilir. TEK KULLANICI-TEK İŞ
-Toptan İşleme
Kullanıcılar İşlerini OFFLİNE olarak girer İşletim sistemi bunları istediğisırada yürütür.ÇOK KULLANICI –TEK İŞ
-Çoklu Programlama ve Zaman Paylaşımı İşleme
İşler Paralel olarak çalıştırılır.Zaman Paylaşımı demek o anı birden çok şeyle paylaşmak demektir.ÇOK KULLNICI-ÇOK İŞ
-Gerçek Zamanlı İşleme
Kritik Bitim zamanı dikkate alınarak işlemlerin gerçekletirlmesini sağlar.
-Dağıtık İşleme
Ağ üzerinden.ÇOK KULLANICI-ÇOK İŞ-ÇOK BİLGİSAYAR

2-Kullanıcı Uygulamarın Donanım Desteği ile Korunmasına Göre
-Adres Çevrimi
-Dual İşleme
-Çekirdek Kipi :
Kernel Mode: İşletim sistemi işlemlerinin çalıştığı KİP
-Kullanıcı Kipi:
User Mode:Sadece Kullanıcı işlemlerininçalıştığı KİP

UNİX İŞLETİM SİSTEMLERİNDE BÜTÜN HERŞEY ASLINDA KOMUTLAR İLE YAPILIR.BU YÜZDEN DAHA ÇOK PROFESYONEL KULLANIM OLUR.

Komutları bir terminal aracılıgı ile girebilirsiniz.

Unix te Terminali(UÇBİRİM ) İi açmak için CTRL + alt + T kombinasyonunu kullanabilirsiniz.

 

 Sık Kullanılan UNİX KOMUTLARI

  • DATE
    Günün tarihini ve saatini verir
  • CLEAR
    Terminal ekranını temizler
  • PASSWD
    Şifrenizi değiştirir
  • PWD
    Şuan bulunduğunuz Dizini verir
  • CD
    Dizin değiştirir.Örneğin bir üst dizine geçmek
  • CAT
    Dosya içeriğini gösterir.100 SAYFA ise bütün sayfaları gösterir.
  • MORE
    Dosya içeriğini gösteriri.Sayfa Sayfa Gösterir.Tüm içeriği RAM  a yükler dezavantajı budur.
  • LESS
    Dosya içeriğini Gösterir.Sayfa sayfa gösterir.Ram i yormaz.Çok büyük dosyalarda en uygun budur.
  • HEAD
    Dosyanın ilk N satırını alır ve gösterir.
  • TAİL
    Dosyanın son N satırını alır ve gösterir.
  • FİLE
    Dosyanın formatını gösteriri
  • CP
    Verilen isimle dosyayı kopyalamanızı sağlar.
  • MV
    2 kullanımı varıdr.Dosya adını değiştirmk veya Dosyayı Taşımak
  • MKDİR
    Yeni bir dizin oluşturmak
  • RMDİR
    Dizini Yok etmek
  • RM
    Dosya yada dizini yok etmke
  • PS
    İşlemlerle ilgili bilgileri gösterir.
  • KİLL
    İstediğiniz bir işleme istediğiniz bir sinyaii göndermenizi sağlar
  • GREP
    Bir dosya içersinide verdiğiniz DİZİyi arar.Kelime arama gibi
  • WC
    Dosyanın kaç satır kaç kelime ve Karakterden oluşturugunu gösterir.
  • FİND
    Dosya aramak için
  • SORT
    Metni alıp istenilen kriterde sıralar
  • DİFF
    2 Dosyayı karşılaştırır.
  • TAR
    Dosya arşivi oluşturmak yada değiştirmek için
  • COMPRESS
    Dosyayı sıkıştırmak
  • UNCOMPRESS
    Sıkıştırılmış dosyayı açmak
  • ZCAT
    Sıkıştırılmış dosyayı açar ve ekrana basar
  • GZİP
    En çok kullanılan sıkıştırma uygulamasıdır..
  • GUNZİP
    En çok kullanılan sıkıştırılmış dosyayı açma uygulamasıdır..
  • SUDO
    Yeniden başlatmak için sudo reboot ,kapatmak için sudo shutdown gibi
  • SU
    Kullanıcı değiştimek için
  • AT
    Verilen saatte o dosyayı çalıştırırır.
  • LS
    Verilen dosya yada dizindeki dosyaları gösteririr ayrıca  İZİNLERİ de  gösterir

  • Verilen isimde Metin dosyayı oluşturur.
  • FİNGER
    O an sunucya bağlı olan herkesigösterir.
  • SU
    Kullanıcı değiştirmek için kullanılır.

 

 

UNİX TE İZİNLER CHMOD

Bir dizinde bulunurken ls –l Komutu gönderidğimizde şu şekilde bir cevap gelebilir.

-R-XRWX—

İlk KARAKTER: – ise iznin bir dosyaya ait oldugunu gösterir.D İSE DİZİN  L İSE LİNK
Örnekte – yani bir dosyadır.

DİĞER 9 KARAKTERİ 3 GRUBA AYRIACAĞIZ

İLK GRUP: 2,3,4 . KARAKTERLERDEN OLUŞACAK BU GRUP SAHİBİN İZİNLERİNİGÖSTEİRİR
Örnekte R-Xyani sahibin OKUMA ve ÇALIŞTIRMA izni var

İKİNCİ GRUP: 5,6,7. KARAKTERLERDEN OLUŞACAK BU GRUP GURUBUN İZİNLERİNİGÖSTERİR
Örnekte RWX yani grubun OKUMA-YAZMA-ÇALIŞTIRMA izni var

ÜÇÜNCÜ GRUP :8,9,10. KARAKTERLRDEN OLAŞACAK VE BU GRUB DİĞERLERİNİİZİNLERİNİ GÖSTERİR.
Örnekte — yani diğerlerinin hiçbir izni yoktur.

RWX

R=READ= OKUMA İZNİ
W=WRİTE =YAZMA
X= EXECUTABLE=ÇALIŞTIRMA

U:USER
G:GROUP
O:OTHER

EĞER İZİN GÖSTERİLEN ŞEY DİZİN İSE

LMD şeklinde olur

L=LİSTELEME

M=DEĞİŞTİRME

D=SİLME

 

DOSYALARA İZİN VERME ÖRNEKLERİ

  • Chmod +x tablom.dat :tablom.dat adlı dosyaya ÇALIŞMA İZNİ VERDİK.
  • Chmod –x tablom.dat : tablom.datadlı dosyadan ÇALIŞMA İZNİNİ KALDIRDIK.
  • CHMOD u=rwx g= tablom.dat : Sadece SAHİBİNE tüm izinleri verdik.
  • CHMOD 777 tablom.dat: Burada verilen sayı sekiz tabanındadır.Bu sayıları ikilik tabana çevirip daha sonra çıkan 1 ve 0 lara göre izinleri görebiliriz.

Yani

777(8)=111 111 111(2)

İlk rakam :USER yani Sahibinin izinleri RWX
İkinci Rakam: GROUP yani gurubun izinleri RWX
Üçüncü Rakam:OTHER yani diğerlerini izinleri RWX

1 DEMEK iznin oldugunu gösteririr.0 ise o izin yoktur demekteir.

Yukardaki örnekte USER 111 ,GROUP 111 ve OTHER 111 dir.YANİ HEPSİ RWX dir hepsi içintüm izinler açıktır.

  • CHMOD 664 tablom.dat

Tüm rakamları ikilik tabana çevirirz

İlk Rakam:110 yani RW-
İkinci Rakam: 110 yani RW-
Üçüncü Rakam: 100 yani R–
Sahibine OKUMA –YAZMA
GURUBA: OKUMA-YAZMA
DİĞERLERİNE SADECE OKUMA

  • CHMOD 777  *
    Tüm dizinlere Bütün  izinleri vermek için

 

İŞLEM NEDİR?
Çalışmakta olan bir Program parçasıdır.Program pasiftir İşlem ise Aktif

İşlem Durumları

İşlemler 3 Farklı durumda olabilir.Bu durumlar işlemin o anda hangi durumda olduğunu gösterir.

ÇALIŞMA DURUMU:Çalışma durumunda sadece 1 işlem olur.

HAZIR DURUMU: İşlem Mikro İşlemci Birimi dışında diğer tüm kaynak ihtiyacını sağlamışsa MİBi kullanmak için Hazır DURUMDA bekler.

BLOKE DURUMU: İşlemç Çalışma durumunda iken yeni bir kaynağa ihtiyaç duydugunda MİB i bırakarak Bloke duruma Geçer.Yeni kaynak ihtiyacı klavyeden veri girişi-mesaj alma verme .. gibi..Bu kaynağı da sağladıktan sonra tkerar Çalışmak için HAZIR DURUMA geçer.

Resimde işlemlerin geçişleri gösterilmiştir.

 

İşkesme Nedir?

Mikro işlemci birminin o işlemi bırakıp başka bir işeleme geçmesidir.

 “””””ÇALIŞMA DURMUNDA veri girişi yada çıkışı,mesaj alma ,klavyeden bir şey girme olursa işlem BLOK DURUMA geçer veri giriş çıkışı yapıldııktan sonra ise HAZIR DURUMA geçer sonta ÇİZELGELEMEYİCİ yardımıyla tekrar ÇALIŞMA DURUMA geçer””””””

İŞLEM UYANDIRMA: Bloke durumdan Hazır Duruma GEÇME

İŞLEM ÇİZELGELEME: Hazır durumdan Çalışma Duruman GEÇME

P_LİNK:Hazır durumda iken bir sonrak           a<zi hazır işlemi gösteren göstergeçdir

İŞLEM OLUŞTURMA: FORK() Sistem çaprısı kullanılarak Çekirdek kipde BABA tarafından oluşturulur.

Peki Bu işlemlerden hangisi  önce hangisi sonra çalışacacak.?

İşletim Sistemleri İşlemlerin hangi sırayla ne kadar süre  çalışacağını belirleyebilmek için bir karar verici sistemi kullanır.Buna İŞLEM ÇİZELGELEME denir.

MİB dışında tüm ihtiyaçlarını karşılamış işlemler HAZIR DURUMda bekletirlir.Çizelgeleme algoritmaları ile ÇALIŞMA DURUMNA alınacaklardır.

HAZIR DURUMDA 3 işlem varsa 3 ! kadar yani 6 farklı çizelgeleme  yapılabilir. 5 işlem varsa 120 farklı çizelgeleme yapılabilir.

İşlem Çizelgelemek İçin İşletim sistemlerinin Bugüne kadar kullanıdğı Çeşitli algoritmalar vardır

Bu algoritmalar 2 türdür.Müdahale edilebilir ve Müdahale Edilemeyen

 

İŞLEM ÇİZELGELEME KRİTERLERİ

  • Adaletli olmalı
  • Hzılı olmalı
  • Verimli olmalı
  • Tahmin edilebilir olmalı
  • Öncelikleri dikkate almalı
  • Birim zamanda yapılan işin miktarı maksımum olmalıü

İŞTE BU KRİTERLERİ SAĞLAYABİLMEK İÇİN EN UYGUN SIRALAMAYI YAPABİLMEK AMACIYLA ÇİZELGELEME ALGORİTMALARI KULLANILIR.

 

Müdahale Edilebilen Çizelgeleme Algoritmaları
İşletim Sistemi çalışan işleme müdahale edebilir başka bir işleme geçebilir.

  • Round Robin Çizelgeleme
  • Öncelikli Çizelgeleme
  • Çok Kuyruk çizelgeleme: Unix ve Windowsta kullanılır.
  • Öncelik artan zaman kısa iş Çizelgeleme
  • Garanti eden Çizelgeleme
  • 2 aşamalı Çizelgeleme

Müdahale Edilemeyen Çizelgeleme Algoritmaları

  • İlk Gelen İlk çıkar
  • Öncelik Kısa iş (öncelik artan zaman kısa iş algoritmasının müdahale edileyemn cinsidir.)

 

İşlemler ile ilgili bilgiler İŞLEM TABLOSUNDA tutulur.İşlem Tablosu HIZLI ERİŞİM SEBEBİYLE RAM DE BULUNDURULUR.

 

İŞLEM ÇİZELGELEME ALIŞTIRMALARI

ALIŞTIRMA 1

İŞLEM NO GEREKLİ SERVİS SÜRESİ
P1 15
P2 9
P3 3
P4 6
P5 12

 

P1,P2,P3,P4 ve p5 işlemlerin adıdır. Sırayla 15,9,3,6 ve12 de işlemlerin gerekli servis süreleridir.Zaman dilimi olarak 6 seçilir ve ROUND ROBİN Çizelgeleme algoritması kullanılırsa

1 İşlerin Bitim zamanları

 

ZAMAN P1 P2 P3 P4 P5
0 15 9 3 6 12
6 9 9 3 6 12
12 9 3 3 6 12
15 9 3 0 p3 bitti 6 12
21 9 3 0 p4 bitti 12
27 9 3 6
33 3 3 6
36 3 0 p2 bitti 6
42 3 0 p5 bitti
45 0 p1 bitti

 

2-Ortalama Yanıt Süresi nedir? – (TurnAround Time)
Averaj Yanıt Süresi: İşlerin bitim zamanlarının toplamının işlem sayısına bölümüdür.

= 15+21+36+42+45 /5   = 31.8 BİRİMDİR.

ALIŞTIRMA 2

 

İŞLEM GELİŞ ZAMANI SERVİS SÜRESİ
P1 0 3
P2 2 6
P3 4 4
P4 6 5
P5 8 2

 

Soru 1 : İlk Gelen İlk Çıkar Çizelgeleme FIFO Algoritması Kullanılırsa

-İşlerin Bitim zamanı

İşler sırasıyla gelecektir.Çünkü İlk gelen ilk çıkar

ZAMAN P1 P2 P3 P4 P5
0 3 6 4 5 2
3 0 P1 BİTTİ 6 4 5 2
9 0 P2 BİTTİ 4 5 2
13 0 P3 BİTTİ 5 2
18 0 P4 BİTTİ 2
20 0 P5 BİTTİ.

 

 

-Ortalama Yanıt Süresi: – (TurnAround Time)

BİTİM ZAMANI- GELİŞ ZAMANI

P1 =3-0=3

P2=9-2=7

P3=13-4=9

P4=18-6=12

P5=20-8=12

Ortalama Yanıt Süres:( 3+7+9+12+12)/5= 43/5=8.6 BİRİM

 

-Ortalama Bekleme Süresi Nedir?

Yanıt Süresü-Servis Süresi

P1 3-3=0

P2 7-6=1

P3 9-4=5

P4 12-5=7

P5 12-2=10

Ortalama Bekleme Süresi: (0+1+5+7+10)5=235= 4.6 BİRİM

 

ALIŞTIRMA 3

İŞLEM GELİŞ ZAMANI SERVİS SÜRESİ
P1 0 3
P2 2 6
P3 4 4
P4 6 5
P5 8 2

 

Öncelik Kısa Zaman İş Çizelgeleme SJF algoritması kullanırılırsa

-Eğer geliş zamanlarını aynı varsayarsak İşlerin Bitim zamanı

En kısa servissüresi olanı  ilk alacağız .Yani işlemlerin işleyiş sıraları P5 P1 P3 P4 P2 Şeklinde olacaktır.

P5 bitim zananı 2
P1 bitim zamanı 5

P3 bitim zamanı 9

P4 bitim zamanı 14

P2 bitim zamanı  20

Eğer geliş zamanları aynı varsayarsak Ortalama Cevap Süresi nedir? – (TurnAround Time)

(2+5+9+14+20)/5 = 10 bitimdir.

 

-İşlerin Bitim zamanıları nelerdir?

İşlemlerin geliş zamanları farklı oldugu için bu zamanları dikkate alarak çözüm yapacağız.

0         .saniyede p1 geldiği için p1 çalıştırılır.  Artık zaman 3 olmuştur.

0—p1—3

3 saniyedeyiz.3. saniyede  gelen en küçük servis süreli hangi iş varsa onu alıyoruz.Örneğin p5 işi 2 birim servissüreli ama henüz sisteme gelmediğii için şuan siteme gelen en kısa iş olan yani Mecburen p2 yi alıyoruz.

0—p1—3——p2——-9

9. Samiyeye geldik.Artık sisteme p3,p4 ve p5 işlerinin hepsi geldi.Bunların içersinden en kısa iş hangisi ise onu tercih ediyoruz.Yani Önce p5 sonra P3 sonra P4 işlemlerini alacağız

 0—p1—3——p2——-9-p5-11—p3—15—–p4—-20

P1 3 de bitti

P2 9 da bitti

P3 15 de bitti

P4 20 de bitti

P5 11 de bitti

-İşlerin Ortalama cevap süreleri nelerdir? – (TurnAround Time)

Bitim zamanı-Sisteme Geliş Zamanı

P1 3-0=3

P2 9-2=7

P3 15-4=11

P4 20-6=14

P5 11-8=3

Ortalama cevap süresi (3+7+11+14+3)/5=38/5=7.6 BİRİMDİR.

 

 

-Ortalama Bekleme Süresi Nedir?

Yanıt Süresü-Servis Süresi

P1 3-3=0

P2 7-6=1

P3 11-4=7

P4 14-5=9

P5 3-2=1

Ortalama Bekleme Süresi: (0+1+7+9+1)5=185= 3.6 BİRİM

 

 

ALIŞTIRMA 4

İŞLEM GELİŞ ZAMANI SERVİS SÜRESİ
P1 0 3
P2 2 6
P3 4 4
P4 6 5
P5 8 2

 

Round Robin Çizelgeleme algoritması kullanılırsa ve zaman dilimi=4 ise

-İşlerin bitim zamnları

ZAMAN P1 P2 P3 P4 P5
0 3 6 4 5 2
3 0 P1 BİTTİ 6 4 5 2
7 2 4 5 2
11 2 0 P3 BTTİ 5 2
15 2 1 2
17 2 1 0 P5 BİTTİ
19 0 P2 BİTTİ 1
20 0 P4 BİTTİ

 

-Ortalama cevap süresi- (TurnAround Time)

BİTİM ZAMANI-SİSTEME GELİŞ ZAMANI

P1 3-0=3

P2 19-2=17

P3 11-4=7

P4 20-6=14

P5 17-8=9

Ortalama(Averaj) Yanıt Süresi= (3+17+7+14+9)5=505=10 BİRİMDİR.

 

-Ortalama Bekleme Süresi Nedir?

Yanıt Süresü-Servis Süresi

P1 3-3=0

P2 17-6=11

P3 7-4=3

P4 14-5=9

P5 9-2=7

Ortalama Bekleme Süresi: (0+11+3+9+7)5=305= 6 BİRİM

 

ALIŞTIRMA 5

İŞLEM GELİŞ ZAMANI SERVİS SÜRESİ
A 0 6
B 1 3
C 2 4
D 2 2

 

Öncelikle Artan zaman kısa iş çizelgeleme  SRTF algoritması kullanılırsa

-İşlemlerin Bitim zamanları

A=15 DA BİTTİ
B=4 DE BİTTİ
C=10 DE BİTTİ

D=6 DA BİTTİ

 

-Ortalama Cevap süresi –Turnaround Time

 Bitim Zamanı-Geliş zamanı
A= 15-0=15

B= 4-1=3

C= 10-2=8

D= 6-2=4

(15+3+8+4)4=304=7.5 BİRİM

 

-Ortalama Bekleme Süresi Nedir?

Yanıt Süresü-Servis Süresi

P1 15-6=9

P2 3-3=0

P3 8-4=4

P4 4-2=2

Ortalama Bekleme Süresi: (9+0+4+2)4=154= 3.75  BİRİM

 İşletim Sistemlerinde YARIŞMA DURUMU

Çoklu programlama  nın en büyük dezavantajı aynı anda kullanılına ortak veri erişimleridir.

Farklı 2 işlemin aynı anda aynı veriye erişme durumunda bir tutarsızlık oluşacaktır.

Örneğin bir karı ve kocanın aynı hesapdan aynı anda farklı atmlerde işlem yaptığını düşünelim

BAŞLANGIÇTA HESAPDA 1000 TL VARDIR.

KADIN 500 TL ÇEKECEKTİR.

KOCASI İSE 200 TL YATIRACAKTIR.

SENERYO 1

KADIN VE KOCASININ yaptığı bütün işlemlerin aynı anda oldugunu varsayalım..

KADIN atm ye gelir ve hsapta 1000 tl oldugunu görür 500 tl çeker artık bakiye 500 olmuştur

KOCASI aynı anda başka bir atm ye gelir ve hesapda 1000 oldugunu görür ve hesbına 200 tl yatırır.Artık bakiye 1200  olmuştur.

 

Görüldüğü gibi bir yarış durumu oluşmuştur.Yani bakiye değişkenimizin bir zaman diliminde YALNIZ bir işlem tarafından kullanılması diğer işlemleri dışlaması gerekmektedir.

İşletim sistemlerinde yarışma durumuna çözüm olarak KARŞIKLI DIŞLAMA kavramı kullanılmaktadır.

İşlemlerin ortaklaşa kullandıkları veri alanlarına erişip veri okuma ve yazma işlemlerini yaptıkları program parçalarına kritik kısım (critical section) denir.

Yani Kritik Kısıma giren işlem kritik kısımdan çıkana kadar Diğer bütün işlemleri BLOKE eder.O an Mikroİşlemci Birimiini sadece kendisi kullanılır.Diğer bütün işlemler BLOKE durumdadır.İşini bitridkten sonra çıkar.

Birden fazla işlem aynı anda KRİTİK KISIMDA BULU-N-A-M-A-Z

ÇOKLU PROGRAMLAMA PARALELLİK SAĞLAR.PARALELLİK DE YARIŞ DURUMUNA SEBEB OLUR.YARIŞ DURUMUNU DA KARŞILIKLI DIŞARLAMA İLE ÇÖZERİZ.

YARIŞ DURUMUNA ÇÖZÜMLER

KRİTİK KISIMLARIN KARŞILIKLI DIŞARLANMA YÖNTEMLERİ

İşkesmenin Engellenmesi (Disabling Interrupts)

En kolay ve en masrafsızı budur.Ancak en büyük dezavantajı kritik kısma giren işlemin sonsuz döngü olması ile sonsuza kadar kritikkısımdan çıkamamaktır.Donanımsaldır.

Kilit Değişkenler ile

While (kilit==1) {
kilit=1
Kritik KısımA
kilit=0 }

Tam olarak çözüm sağalyamaz yinede yarışma durumu oluşabilir.

Sıralı Çalışma

Sıra değişkeni oluştur.Sıra=0 iken A sıra=1 iken B girer.Ancak işlemler birrbirini beklettiği için Mikroİşlemci Birimini fazlasıyla bekletir.

Test and Set Deyimi

Semaforlar

0 da dahil bütün pozitif tamsayılardır.DJSKTRA tarafından bulunmuştur.

Monitörler ve koşul değişkenleri

Win7,ubuntu ve ios gibi işletim sistemlerinde bu yöntem kullanılır.

Mesaj Gönderme alma

Dağıtık sistemlerde kullanılır. 2 türdür.Bloke eden /etmeyen gönderme ve Bloke eden/etmeyen alma

 Dİsk Süreleri

Erişim Süresi : Disk kolunun erişilmek istenene verinin bulunduğu silindir üzerine gelmesi için geçen zamandır.Genelde birbaştan bir başa yaklaşık 10 msn dir

Dönme Süresi:Verinin bulunduğu sektörün bulunduğu konumdan Okuma yazma kafası altına dönmesi için geçen zamandır.Ortalama 8 msn

Transfer Süresi: Sektörün okunma süresidirç

Disk Erişim Maliyetleri

  • Veri Rasgele bir yerde ise
    Toplam Masraf= Erişim süresi+Dönme Süresi + Transsfer Süresi
  • Veri Aynı silindir üzerinde ise
    Toplam Masraf= Dönme süresi+Transfer süresi
  • Veri sırayla aynı sektör üzerinde ise
    Toplam Masraf=Transfer Süresi

Yani Diskten Bir bilgi okunmak istendiğinde önce verinin oldugu Silindire Disk kolu gider Buna ERŞİM SÜRESİ denir.Sonra iligli sektör okuma yazma kafasının altına DÖNER buna DÖNME SÜRESİ denir.Sonra ise Okuma yazma kafası bu bilgileri okur buna ise TRANSFER SÜRESİ denir.

 UNİX TE GİRİŞ/ÇIKIŞ AYGITLARI TRANSFER TÜRLERİ

  • Blok Tabanlı
  • Karakter Tabanlı

 

 

 

 

Yorum yapın